Smešten unutar istočnog dela Deliblatske peščare, najvećeg peščanog basena u Evropi, Kaštel Marijeta nudi izvanredne mogućnosti za posmatranje ptica.
DELIBLATSKA PEŠČARA je jedno od 43 područja za ptice od međunarodnog značaja (IBA) u Srbiji. Zahvata 38.000 ha i širi se od Dunava prema severu do sela Šušara, Vladimirovca i Banatskog Karlovca. Obuhvata izuzetno vredne komplekse stepskih, peščarskih, šumo-stepskih i barskih staništa, sa jedinstvenim biodiverzitetom. Za ptice su posebno značajna rubna područja poput Zagajičkih brda i Malog peska na istoku, te Hatarice na zapadu peščare. Najveći deo peščare je od 2002. zaštićen kao “Specijalni rezervat prirode Deliblatska peščara”.
Ptice: Na području Deliblatske peščare zabeleženo je oko 180 vrsta ptica, uključujući vijoglavu, sivu žunu, šumsku ševu, poljsku ševu i običnu travarku. Peščara je poznata po pticama grabljivicama, a posebno patuljastom orlu, eji livadarki, osičaru, te sve ređem stepskom sokolu. Ovo IBA predstavlja i najznačajnije nacionalno gnezdilište legnja, malog slavuja, pirgaste grmuše i rusog svračka. Druge vrste uključuju pčelaricu, pupavca, ćuka i stepsku trepteljku.
LABUDOVO OKNO, IBA i ramsarsko područje oko 45 km / 40 min od Kaštela Marijeta, predstavlja prostrano plavno područje uz Dunav sa obe strane reke. Zbog uspora toka usled Đerdapske akumulacije, Dunav je na tom delu izuzetno širok i poplavi veći deo ušća Karaša i Nere, kao i ostrva Čibukliju, Žilavu i Zavojsku adu. Za ptice su posebno značajne otvorene Stevanove ravnice, peščarska staništa Malog peska sa ostacima starog toka Karaša, kao i Dubovački rit. Od 2002., ovo IBA je zaštićeno na delu Dunava i banatske strane obale u okviru Specijalnog rezervata prirode "Deliblatska peščara".
Ptice: U Labudovom oknu je zabeleženo oko 250 vrsta ptica, uključujući malog vranca, čapljicu, gaka, žutu čaplju, crnu rodu, ražnja, riđoglavu patku, patku njorku, patku dupljašicu i bregunicu. Ovde se nalazi više mešovitih kolonija čaplji i vranaca, koje ukupno dostižu i do 1000 parova. Na visokim obalama Dunava prisutno je čak 15.000 gnezdilišnih rupa bregunice, što čini najveću nacionalnu koloniju ove vrste. U gnezdilišnom periodu značajno je i prisustvo orla belorepana, plovke čegrtuše, modrovrane i belobrke čigre. Pri seobi i zimovanju, Labudovo okno je na nacionalnom i međunarodnom nivou značajno po brojnosti ptica vodenih staništa (i do 80.000 jedinki 30-ak vrsta istovremeno). Sa ramske strane reke, ostrvo Čibuklija je dugi niz godina glavno mesto okupljanja gusaka na noćenju tokom zimskih meseci, gde iz raznih krajeva Srbije doleće svake večeri preko 20.000 jedinki. Među zimovalicama se izdvajaju mali i veliki ronac, kao i crni orao.
VRŠAČKE PLANINE, IBA područje oko 40 km / 30 min istočno od Kaštela Marijeta, čini brdovito šumsko prostranstvo sa značajnim ostacima stepskih zajednica u podnožju. Proteže se od Vršca na istok do rumunske granice. Dužina masiva je 20 km sa nekoliko jasno izdvojenih vrhova: Breg, Lisičja glava, Gudurički vrh (641 m n.m. –najviši vrh Vojvodine) i Palež. Prostrane šumske zajednice su izgrađene od više vrsta drveća, sa dominacijom hrasta, bukve, lipe, jasena i graba. Na severnoj strani ispod šumovitog masiva nalazi se za ptice izuzetno značajan Mali rit. Veći deo Vršačkih planina zaštićen je 2005. kao “Predeo izuzetnih odlika Vršačke planine”.
Ptice: U Vršačkim planinama zabeleženo je oko 150 vrsta ptica, a zajedno s Malim ritom, taj broj raste na 220 vrsta. Ovo IBA predstavlja jedino vojvođansko gnezdilište za čitav niz ptica: dugorepu sovu, orla zmijara, kratkoprstog kopca, potočnu plisku, planinskog detlića i strnadicu kamenjarku. Za šumsku šljuku je ovo najveće gnezdilište u Vojvodini. Od posebnog su značaja i orao kliktaš, siva žuna, zelena žuna, seoski detlić i mali slavuj. Među gnezdaricama posebnu pažnju privlače prdavac, osičar, ćuk, šumska sova, dugorepa sova, te belovrata muharica.
Ostale vrste interesantne za posmatranje u Deliblatskoj peščari i Labudovom oknu:
Leptiri:
Zerynthia polyxena, Parnassius mnemosyne, Colias myrmidone, Lycaena dispar, Glaucopsyche alexis
Vilini konjici:
Calopteryx splendens, Sympecma fusca, Lestes viridis, Lestes barbarus, L. virens, L. dryas, L. sponsa, Platycnemis pennipes, Ischnura elegans, I. pumilio, Erythromma viridulum, Gomphus flavipes.
"Budi kao ptica koja, praveći kratku pauzu u letu, oseti tanke grančice ispod sebe, nastavlja dalje da peva, znajući da ima krila."
Viktor Igo
